Sa panulat ni Max Bringula Nilathala sa Abante Middle East Edition (20 August 2009)
“Ay naku iho, papunta ka pa lang, pabalik na ‘ko” ang pinakadiin-diinan ni lola sa akin nang minsang ako’y nagpapaliwanag sa kanya.
“Eh ba’t di po tayo nagkita” ang pabiro ko namang sagot. “Huwag ka ngang pilosopo riyan” ang kagyat namang sagot ni lola.
Nakakakatuwa subalit minsan hindi maintindihan o makita ng mga kabataan ngayon ang kahalagahan ng mga gintong aral na kanilang matututunan kung sila lamang ay makikinig sa sinasabi ng mga nakatatanda o henerasyong nauna sa kanila.
Ipinipilit ang gusto na sa akala nila’y wasto at tamang paraan subalit kinalaunan ay sa magulang din o sa nakatatanda tatakbo kapag nagipit na at di na alam ang gagawin.
“Iba no po ang panahon ngayon lola”, ang isasagot pa ng iba marahil. “Di na po puwede ang pakipot. Kapag may gusto ka, sunggab agad, huwag ng magpakipot kungdi mauunahan ka ng iba.”
Iyan ang kadalasang maririnig mo sa mga kabataan ngayon. Supersonic age na raw kung kaya’t di na pupuwede yung babagal-bagal at pakiyeme-kiyeme. “Jele-jele, bago quiere” ang wika nga sa Kastila. “Aayaw-ayaw, pero gusto rin naman”.
Dati-rati, kapag nahawakan lamang ng maginoong binata ang dulo ng daliri ng mayuming dalaga ay ipakakasal na agad. Ngayon, nakuha na lahat-lahat at napabagsak na pati ang Bataan, mapalad na kung mapakasalan ang mapagparayang dalaga. Ang iba pa nga’y dalawa’t tatlo na ang supling nang dalhin si misis sa altar para pakasalan. Ibang-iba na nga, lola, ang panahon ngayon.
Noong araw din bago makamit ng binata ang matamis na “oo” (matamis pa rin nga ba?) ng dalagang sinisinta, dapat munang magpakitang-gilas ang ating binata. Dapat mag-igib ng tubig, magsibak ng kahoy at kumpunihin ang sirang bubong o dingding ng kubo. Ngayon, “oo” ay kay daling makamit. “Singko-diyes laang” puwede na, sabi nga ng iba.
Noong araw din mapalad na na masilayan ng binata ang mukha ng dalaga pagkat ang huli’y lagi na lamang may tangang abanikong nakatakip sa mukha bagama’t minsan-minsa’y nagnanakaw din naman ng sulyap ang dalaga sa binatang iniibig. Ngayon, anong takip-takip? Wala na nga minsang maitatago pa. Walang bahagi ang di na lantad. Sabi nga ng ibang mga manang “nagdamit ka pa, iha”.
“Ay naku, lola, iba na nga talaga ang panahon ngayon.”
Sa bilis ng takbo ng teknolohiya sa ating panahon, madali ngang pinapawi ng makabagong terminolohiya, modernong pamumuhay at ng mapaglarong kaisipan ang mga ginintuang aral na dulot ng ating kasarinlan at mayamang lahi.
May katuwiran nga sila sa pagsasabing “Papunta ka pa lang, pabalik na ko” pagka’t batid nila ang kahahantungan ng ating gawi na taliwas sa dati.
Ang pagsang-alang-alang sa mga turo at halimbawa ng ating mga ninuno ay isang mainam at matalinong gawain tulad ng pagsusuri sa naganap at nagdaan sa ating kasaysayan. Maraming aral tayong matututunan sa kanilang halimbawa, maraming mali na maiwawasto at maiiwasang maulit muli, at mga turo na magsisilbing giya at pamantayan sa mga gagawin pa upang tagumpay ay matiyak at pagkakamali’y maiwasan.
Kung kaya’t sa sandaling ating marinig ang kasabihang “Papunta ka pa lang, pabalik na ko” huwag itong balewalain bagkus pakalimiin baka tayo’y nalilihis na nga.
Ang kasabihang ito’y tulad din ng nauna nating nailathala na kasabihang “Ang hindi marunong lumingon sa pinanggalingan ay hindi makararating sa paroroonan” (Abante ME Edition, 27 July 2009). Napakahalaga na suriin palagi ang ating mga gawi at makabagong kaisipang natatanggap pagka’t minsan sa halip na tayo ay mapabuti ay lalo lamang tayong nabubulid sa maling pamumuhay.
Bagama’t tayo’y dapat sumabay sa takbo ng panahon, huwag din nating kalimutang lingunin ang dinaanan ng mga naunang henerasyon. Pagkat bago tayo makarating roon, dinaanan na nila iyon.
“Tama po kayo, lola” ang aking napagtanto-tanto sa huli.
************
Dagdag na “Makabagong Kasabihang-Pinoy”
Mula sa blog ni Eli (http://www.nurse4ever.com) aking nabasa ang mga makabagong salawikain na ito na nais kong ibahagi sa inyo.
*Walang matiyagang lalake.. na manligaw sa mukhang binabae.
“Ay naku iho, papunta ka pa lang, pabalik na ‘ko” ang pinakadiin-diinan ni lola sa akin nang minsang ako’y nagpapaliwanag sa kanya.
“Eh ba’t di po tayo nagkita” ang pabiro ko namang sagot. “Huwag ka ngang pilosopo riyan” ang kagyat namang sagot ni lola.
Nakakakatuwa subalit minsan hindi maintindihan o makita ng mga kabataan ngayon ang kahalagahan ng mga gintong aral na kanilang matututunan kung sila lamang ay makikinig sa sinasabi ng mga nakatatanda o henerasyong nauna sa kanila.
Ipinipilit ang gusto na sa akala nila’y wasto at tamang paraan subalit kinalaunan ay sa magulang din o sa nakatatanda tatakbo kapag nagipit na at di na alam ang gagawin.
“Iba no po ang panahon ngayon lola”, ang isasagot pa ng iba marahil. “Di na po puwede ang pakipot. Kapag may gusto ka, sunggab agad, huwag ng magpakipot kungdi mauunahan ka ng iba.”
Iyan ang kadalasang maririnig mo sa mga kabataan ngayon. Supersonic age na raw kung kaya’t di na pupuwede yung babagal-bagal at pakiyeme-kiyeme. “Jele-jele, bago quiere” ang wika nga sa Kastila. “Aayaw-ayaw, pero gusto rin naman”.
Dati-rati, kapag nahawakan lamang ng maginoong binata ang dulo ng daliri ng mayuming dalaga ay ipakakasal na agad. Ngayon, nakuha na lahat-lahat at napabagsak na pati ang Bataan, mapalad na kung mapakasalan ang mapagparayang dalaga. Ang iba pa nga’y dalawa’t tatlo na ang supling nang dalhin si misis sa altar para pakasalan. Ibang-iba na nga, lola, ang panahon ngayon.
Noong araw din bago makamit ng binata ang matamis na “oo” (matamis pa rin nga ba?) ng dalagang sinisinta, dapat munang magpakitang-gilas ang ating binata. Dapat mag-igib ng tubig, magsibak ng kahoy at kumpunihin ang sirang bubong o dingding ng kubo. Ngayon, “oo” ay kay daling makamit. “Singko-diyes laang” puwede na, sabi nga ng iba.
Noong araw din mapalad na na masilayan ng binata ang mukha ng dalaga pagkat ang huli’y lagi na lamang may tangang abanikong nakatakip sa mukha bagama’t minsan-minsa’y nagnanakaw din naman ng sulyap ang dalaga sa binatang iniibig. Ngayon, anong takip-takip? Wala na nga minsang maitatago pa. Walang bahagi ang di na lantad. Sabi nga ng ibang mga manang “nagdamit ka pa, iha”.
“Ay naku, lola, iba na nga talaga ang panahon ngayon.”
Sa bilis ng takbo ng teknolohiya sa ating panahon, madali ngang pinapawi ng makabagong terminolohiya, modernong pamumuhay at ng mapaglarong kaisipan ang mga ginintuang aral na dulot ng ating kasarinlan at mayamang lahi.
May katuwiran nga sila sa pagsasabing “Papunta ka pa lang, pabalik na ko” pagka’t batid nila ang kahahantungan ng ating gawi na taliwas sa dati.
Ang pagsang-alang-alang sa mga turo at halimbawa ng ating mga ninuno ay isang mainam at matalinong gawain tulad ng pagsusuri sa naganap at nagdaan sa ating kasaysayan. Maraming aral tayong matututunan sa kanilang halimbawa, maraming mali na maiwawasto at maiiwasang maulit muli, at mga turo na magsisilbing giya at pamantayan sa mga gagawin pa upang tagumpay ay matiyak at pagkakamali’y maiwasan.
Kung kaya’t sa sandaling ating marinig ang kasabihang “Papunta ka pa lang, pabalik na ko” huwag itong balewalain bagkus pakalimiin baka tayo’y nalilihis na nga.
Ang kasabihang ito’y tulad din ng nauna nating nailathala na kasabihang “Ang hindi marunong lumingon sa pinanggalingan ay hindi makararating sa paroroonan” (Abante ME Edition, 27 July 2009). Napakahalaga na suriin palagi ang ating mga gawi at makabagong kaisipang natatanggap pagka’t minsan sa halip na tayo ay mapabuti ay lalo lamang tayong nabubulid sa maling pamumuhay.
Bagama’t tayo’y dapat sumabay sa takbo ng panahon, huwag din nating kalimutang lingunin ang dinaanan ng mga naunang henerasyon. Pagkat bago tayo makarating roon, dinaanan na nila iyon.
“Tama po kayo, lola” ang aking napagtanto-tanto sa huli.
************
Dagdag na “Makabagong Kasabihang-Pinoy”
Mula sa blog ni Eli (http://www.nurse4ever.com) aking nabasa ang mga makabagong salawikain na ito na nais kong ibahagi sa inyo.
*Walang matiyagang lalake.. na manligaw sa mukhang binabae.
*Ang sakit ng kalingkingan, dapat ipatingin sa doktor.
*Pag may usok… baka nsa langit kana!
*Kapag bukas ang kaban, nakalimutang takpan.
*Kapag ang ilog ay tahimik, walang nagsi-swimming.
*Sa larangan ng digmaan.. nakikilala kung sino ang bading.
*Papunta ka pa lang, ako rin, sabay na tayo!
*Ang taong naglalakad nang mabagal, nasa moon.
*Ako ang nagtanim, ang nagbayo at nagsaing, subalit nang maluto’y iba ang kumain.. bwisit na pusa yan.
*Magbiro ka na sa lasing.. wag lang sa matsing, di ka magegets non!
*Ang taong naglalakad nang mabagal, nagtetext.
*Ang taong nagigipit.. lahat ng pwedeng utangan kinukulit.
*Ang taong naglalakad nang mabagal.. bagong tuli.
*Ang taong hindi marunong lumingon sa kanyang pinanggalingan… adiksa text.
*Laging nasa huli, ang pinakamatangkad.
(For comments and reactions, please eMail at
